Najświętsze Serce Jezusa pragnie objawić się przede wszystkim kapłanom, bowiem kapłanów powołał Chrystus, by rozpalali ogień miłości i aktywizowali go. W swojej niepojętej dobroci chciał Chrystus posłużyć się kapłanami dla zrealizowania swego dzieła.
Te słowa znajdują się we wstępie do książki Najświętsze Serce Jezusa a kapłaństwo – jest to podstawowe dzieło Matki Ludwiki Małgorzaty. Świadczą one w sposób zdecydowany o rozumieniu roli kapłana, a zatem kapłaństwa służebnego i więzi, jaka powinna łączyć kapłana z Najświętszym Sercem. Kapłan jest przedmiotem szczególnej troski kapłańskiego Serca Jezusa, jako kontynuator Jego dzieła przez wnoszenie miłości w ludzkie życie.
Czytając całą książkę zauważamy – mając to na uwadze – istotną cechę myśli M. Ludwiki Małgorzaty, która dochodzi do takiego spojrzenia na kapłaństwo nie drogą osobistego rozumowania, lecz pod wpływem specjalnego objawienia samego Jezusa.
Pod głębokim wrażeniem tej boskiej interwencji, dojrzewa najpierw w niej samej, a potem przekazany na piśmie, wzbierający przypływ łaski promieniującej z Najświętszego Serca Boskiego Mistrza, który w 1902 r. powiedział jej:
Małgorzata Maria (Alacoąue) ukazała światu moje Serce, a ty ukaż je moim kapłanom, przyciągnij ich do mojego Serca!
Powiedziałam Jezusowi: „Mój Zbawicielu, kiedy nasza Siostra ukazała Twoje błogosławione Serce światu, wówczas widzieli je również Twoi kapłani. Czy to nie wystarcza?” Wówczas Jezus powiedział mi: „Teraz pragnę objawić się im w szczególny sposób”. Potem pouczył mnie, że ma specjalne dzieło do wykonania, polegające na roznieceniu ognia miłości w świecie i do tego dzielą pragnie posłużyć się kapłanami. Powiedział mi to tak wzruszająco i tak delikatnie, że do moich oczu napłynęły Izy: „Potrzebuję ich do tego dzieła!” Muszą być przepełnieni miłością, muszą zbliżyć się do Serca Jezusowego, aby mogli rozprzestrzeniać miłość. „Moje Serce jest kielichem mojej Krwi – powtórzył mi jeszcze raz Jezus – jeśli kto ma prawo pić z tego kielicha, to przede wszystkim mój kapłan, który codziennie podnosi ten kielich do swoich ust. Niech zbliży się do mojego Serca i pije!” (Zapiski intymne, l i 10 czerwca 1902 r.).
ROZGRZAĆ ŚWIAT MIŁOŚCIĄ
Pełniejsza analiza pism M. Ludwiki Małgorzaty jeszcze bardziej uwypukla jej myśl, zwłaszcza wypowiedzi, które w najwyższym stopniu naświetlają stosunek kapłana do Najśw. Serca i Jego dzieła w świecie.
Wynika z tego pewien rodzaj podwójnego dynamizmu, który umieszcza kapłana w samym Sercu Jezusa, pobudza go do zbliżania się do braci i stawania się dla nich punktem spotkania z Bogiem poprzez świadczenie miłosierdzia Bożego. Ta myśl jest w doskonałej zgodzie z teologicznymi studiami dotyczącymi więzi Serca Jezusowego z kapłaństwem służebnym, według tych studiów bowiem kapłaństwo ustanowione jest sakramentem kapłańskiego Serca Jezusa.
Jezus stworzył swoją sakramentalną obecność nie tylko w siedmiu znakach (siedem sakramentów), wśród których najprzedniejsze miejsce zajmuje Eucharystia, ale również w samej żywej osobie – w kapłanie. Kapłan jest powołany, by żyć przede wszystkim przemianą serca, które Jezus przedstawia jako „nowe”, swoim życiem, uwieńczonym zbawczą śmiercią, ożywiony tą zbawczą przemianą – której nigdy nie należy lekceważyć w ciągu całego życia pod groźbą stania się „zwietrzałą solą ” bez wartości (Mt 5,13) – ubogacony skarbami Serca Jezusowego, dawać siebie ludziom. Ta witalność, która w jednym momencie umieszcza kapłana w samym Centrum Miłości (Matka Ludwika Małgorzata powiedziałaby bardziej sugestywnie – w „ogniu miłości”), a w innym momencie czyni go pomostem między Bogiem a ludźmi, emanuje z ogromną siłą z wyrażeń Matki, która nieustannie powtarza, że kapłan jest uczestnikiem przejawów Chrystusowego Serca.
W książce Najświętsze Serce a kapłaństwo to właśnie zdanie powtarza się 28 razy; który kocha jak Chrystus (21); najbardziej umiłowany przez Chrystusa (22 razy); Chrystus pragnie objawić mu swoją miłość (27 razy); jest drugim Chrystusem (29 razy); Chrystus odżywa w kapłanie (18 razy); kapłan jest zjednoczony z Chrystusem (26 razy).
Mówiąc również o więzi między Bogiem a ludźmi, Matka używa następujących określeń: kapłan przybliża Boga ludziom, a ludzi Bogu (23 razy); okazuje miłosierdzie (16 razy); poświęca się (15 razy); pociesza, daje siebie, działa dobrocią (po 13 razy każde wyrażenie); jest pełen oddania (11); pochyla się nad każdym cierpieniem (11); jest pełen miłości (9); szerzy i podtrzymuje ogień miłości (9); rozprzestrzenia światło (10); jest pełen słodyczy (14); jest człowiekiem radości (15); obdziela miłością (16); kocha wielką miłością (21); przechowuje prawdę i przekazuje ją ludziom (22). Osiem razy używa określenia, że kapłan jest pomostem (francuskie słowo tu użyte to trait d’union – Matka pisała bowiem po francusku; sądzę, że można je przetłumaczyć jako 'pomost między Bogiem-Jezusem a ludźmi’) i – co jest bardzo interesujące dla zrozumienia kluczowego słowa uwypuklającego głęboką relację dającą życie wszystkiemu – Matka pięć razy powtarza, że kapłan jest powołany do ożywiania ludzkich serc.
Z tego wszystkiego ujawnia się ogromne pragnienie Matki Ludwiki Małgorzaty, aby ukazać kapłana jako dynamicznego, powołanego do ustawicznego odradzania się w Sercu Jezusa, źródle wszelkiej miłości i życia oraz skutecznego przekazywania ludziom owoców tych kontaktów, by pomóc im w przemianie ich serc w Sercu Jezusa, które jest motorem życia i jego ośrodkiem, znamiennym nie tylko dla życia fizycznego, lecz również duchowego, wypływającego z miłości.
Skrupulatne wyliczanie tych wyrażeń może być nieco nużące dla czytelnika, który wolałby pogłębioną refleksję nad myślą Matki z pominięciem tego, ile razy to powtarzanie ma miejsce. To prawda, że tak drobiazgowa analiza może zubożyć świeżość treści, zwłaszcza że taka osoba jak Matka Ludwika Małgorzata nie jest przyzwyczajona do mówienia charakterystycznego dla teologów, ścisłego i zwięzłego, lecz odczuwa potrzebę posłużenia się różnymi metaforami. Znamienny jest również dobór poszczególnych słów ukazujących wewnętrzne bogactwo, jeśli się chce uniknąć wypaczenia jej myśli.Z drugiej strony, oczywiście w odpowiednich granicach – tego rodzaju analizę trzeba bowiem podejmować z pewnymi zastrzeżeniami – nie można nie doceniać szczególnego znaczenia tych wyrażeń, zwłaszcza gdy, jak w tym przypadku, idzie o wzmocnienie nacisku, z jakim Matka Ludwika Małgorzata przedstawia postać kapłana i jego stosunek do Boga oraz do ludzi poprzez Serce Jezusa.
Można powiedzieć, że Matka Ludwika Małgorzata kładzie nacisk na rolę kapłana w świecie; rozpalać miłość wypływającą ze źródła Miłości, czyli z Serca Jezusa. Jest to nowość – mógłby ktoś bowiem zauważyć, że tak dzieje się zawsze i tak być powinno przy zachowaniu Ewangelii – ta nowość polega na zrozumieniu, jakie ona miała pod wpływem otrzymanych objawień, woli Jezusa dotyczącej kapłanów – okazania im swojego Serca.
ZASADNICZA ŚWIADOMOŚĆ: KAPŁAN JEST STWORZENIEM NIESKOŃCZONEJ MIŁOŚCI
Od wieczności trwał Bóg w pokoju. Jednak z Jego Serca wypływała Nieskończona Miłość: dobył z nicości – mocą swojego Słowa – niezrównane dziwy, a na koniec stworzył człowieka – pana stworzenia.
Nikt nigdy nie zdoła wypowiedzieć, co wypłynęło z Serca Boga na korzyść tego uprzywilejowanego stworzenia. Nieskończona Miłość przybrała różne formy: była szlachetna, wspaniała – jak miłość boska, przewidująca i roztropna – jak miłość ojcowska, delikatna i głęboka – jak miłość matczyna. Człowiek został ubogacony wszelkimi darami łaski i piękna.
Miłość udzielała się w dalszym ciągu, niewyczerpanie, stopniowo i niespodziewanie, jako miłość naprawiająca, zachowująca, życiodajna: jako miłość opiekuńcza, przebaczająca, wyczekująca, jako miłość, która okupuje, oczyszcza i zbawia.
Chrystus, Zbawiciel i Wcielona Miłość, przyszedł na ziemię. Żył jak człowiek, doznawał naszych cierpień, rozumiał potrzeby człowieka. Nade wszystko niesłychanie kochał ludzi, z którymi zjednoczył się tak ściśle.
Miłość Nieskończona tryskała z Jego Serca; potrzebował kogoś, kto by kontynuował Jego dzieło na ziemi, kto wychodziłby naprzeciw potrzebom człowieka, by podtrzymywać, oświecać, przypominać Mu Boga – w tym celu stworzył kapłana!
Wydało mi się potrzebne przytoczenie przydługiego cytatu otwierającego pierwszy rozdział książki Najśw. Serce a kapłaństwo (II Sacro Cuore e U Sacerdozio). W tych słowach czuje się prawie wibrację duszy Matki Ludwiki Małgorzaty prezentującej te refleksje, które okupiła licznymi cierpieniami, oczekując nadaremnie – przez dziesięć lat – zanim zrozumiała, że nie O. Charrier, jej duchowy kierownik, lecz ona sama jest powołana do przekazania tych przemyśleń.
Gdyby tę książkę przygotował O. Charrier, jak miała początkowo nadzieję, wówczas mielibyśmy dzieło opracowane solidnie, rygorystycznie z teologicznego punktu widzenia. Ale co stałoby się z tym, co ona i tylko ona sama – dzięki mistycznemu darowi, jakim ją Bóg obdarzył – mogła przekazać w tak przenikliwy sposób? Nie mielibyśmy prawdopodobnie obrazu kapłana tak głęboko złączonego z Najśw. Sercem Jezusa, jak ona umiała to ukazać.
Obszerny cytat pozwala zrozumieć sekret kapłańskiej mocy, która wypływa z samego źródła Miłości, czy – jak ona chętniej powiada – z Miłości Nieskończonej czy to w akcie twórczym, czy też w ustawicznej asystencji w ciągu życia. Kiedy Matka przytacza różne racje świętości życia kapłana, przerastania siebie, przebaczania, ofiarności, służenia, zdobywania różnych cnót, łatwiej to wszystko zrozumieć na tle Miłości, jako niezbędnej odpowiedzi na te boską miłość i zarazem przejąć się nią do głębi.
Uderza zwięzłość myśli Matki Ludwiki Małgorzaty. W paru zdaniach przechodzi od rozważania wieczności Boga do aktu stworzenia kapłana. Można by się spodziewać wielu pośrednich refleksji, które ona pomija; niemniej zatrzymuje się nad bolesnymi dziejami grzechu, co również może być dobrym przedmiotem rozważania, skoro dzieło Chrystusa – a także kapłana – wiąże się ściśle z dziejami grzechu.
Matka Ludwika Małgorzata nie zamierzała napisać książki erudycyjnej, czuła, że winna podzielić się tym, co długo w niej dojrzewało, i to nie w celu pokazania siebie, lecz pod wpływem posłuszeństwa wewnętrznemu głosowi Boga, aby Dzieło, które miała zapoczątkować pod wpływem zachęty ze strony Boga, miało przynajmniej taki fundament. Można powiedzieć, że przynaglało ją postawienie w centrum Miłości Nieskończonej, jako motoru życia, stworzenia, zbawienia, a zarazem kapłaństwa.
Czytelnik, zwłaszcza kapłan, powinien umieć skorzystać z tego, co tu podsunięto, by jak najbardziej zbliżyć się do tajemnicy Boga, zaprezentowanej w całym dynamizmie, o którym upewnia nas również Pismo Święte, czyli do miłości.
Czyż św. Jan nie mówi: Bóg jest miłością: kto trwa w miłości, trwa w Bogu, a Bóg trwa w nim (l J 4, 16). Te słowa św. Jana mówią o wyjątkowo owocnym spotkaniu z Bogiem, od chwili uświadomienia sobie tego; tak właśnie interpretujemy nasze spotkanie z Bogiem, podkreślając egzystencjalne znaczenie tego spotkania podtrzymującego nasze życie.
Słowa św. Jana wyrażają jeszcze co innego, a mianowicie, że Bóg istniejący sam z siebie – poza i ponad czasem – jest wiecznym Dobroczyńcą swojej Miłości. I to przede wszystkim odczuwa w sobie Matka Ludwika Małgorzata i pragnie powiedzieć, że na dar kapłaństwa nie należy patrzeć jako na fakt historyczny (Ostatnia Wieczerza Jezusa identyczna z Jego śmiercią na krzyżu), lecz również jako na fakt wieczny. Bardzo ważne jest, by ta myśl przenikała kapłana i kształtowała go. Będzie to miało liczne i pozytywne konsekwencje. Plan Boga względem nas dochodzi do nas poprzez dzieje Zbawienia w powiązaniu z czasem i, rzec można, uwalnia się od czasowego uwarunkowania, wznosi się do ujawnienia ukrytych wzniosłych prawd otwierających nowe horyzonty i zdumiewające niespodzianki miłości. Ogrom wszechświata, obejmującego wszystko, co istnieje, ulega uproszczeniu w wizji Boga wiecznego, poznającego wszystko nim zaistnieje.
Niełatwe jest osiągnięcie tej dojrzałości: Matka Ludwika Małgorzata proponuje wierzącemu, zwłaszcza kapłanowi, by uświadomił sobie, iż jest znany Bogu od wieków, zatem jest chciany i nigdy nie jest zdany na siebie samego.
JEZUS WZOREM MIŁOŚCI I ŻYCIA
Cała myśl Matki Ludwiki Małgorzaty obraca się wokół tej prawdy: Jezus jest jedynym wzorem dla kapłana, tak pod względem wewnętrznego dynamizmu (czyli miłości), jak i zewnętrznego wyrazu tego dynamizmu, czyli życia. Niełatwo jest zreasumować myśl Matki, aczkolwiek wyrażona jest ona w prosty sposób – Matkę charakteryzuje bowiem prosty i jasny sposób pisania – z racji obszerności i głębi, typowej dla intuicji opartej na Piśmie Świętym i zarazem przesyconej kontemplacją.
Matka nie zajmuje się analizą tajemnicy Chrystusa, jak to czyni dogmatyka, lecz jej głęboka, egzystencjalna rzeczywistość oparta jest na konkretnym doświadczeniu każdego dnia, w celu ukazania kapłana jako wzorcowego modelu kontynuującego dzieło Jezusa-Kapłana.
Jezus przyszedł na ten świat, by rozniecić ogień miłości – to wyrażenie powtarza się często. Teraz pragnie, by kapłan kontynuował Jego dzieło, dlatego przyciąga kapłanów do swego Serca, by wzbudzić w nich te same impulsy miłości.
W zapisie z 1902 r. czytamy następujące znamienne słowa:
Kościół, to wielkie żywe dolo. Jezus Chrystus jest Głową tego Ciota: swoją boską mądrością kieruje wszystkim bardzo roztropnie. Jego Nieskończona Miłość – to Jego Serce; całe życie wypływa z serca. Z tego też względu trzeba, aby podobnie działo się w Kościele!
Kapłaństwo to krew dająca życie ciału; kapłan winien ustawicznie zbliżać się do Serca, czyli do Miłości Nieskończonej, aby mieć życie i obdzielać nim bez ograniczeń. Zarazem winien zwracać się do Głowy, do Jezusa Chrystusa, by to dążenie przekazywać do wszystkich części ciała. Kapłaństwo podobne jest do limfy ożywionej miłością, powinno przenikać cały Kościół; musi jednak być czyste, ciepłe, czerwone, by mogło przekazywać świętość. Tylko pozostając w ustawicznym kontakcie z Sercem, z Miłością Nieskończoną, podtrzymuje i ukazuje niezbędne zalety (Nota z 1902 r.).
Cytat ten daje okazję do pewnych interesujących spostrzeżeń. Przede wszystkim wizja Kościoła jako ciała. Jest to obraz z Pisma Świętego, aczkolwiek całkowicie intuicyjny
– z przymiotnikiem żywe, bardzo dynamiczny, pomijający rygory struktury na rzecz jedności i wspólnotowości. Jeśli uprzytomnimy sobie, iż Matka pisze te słowa w 1902 r., w czasie, gdy eklezjologia była pod wpływem wizji Kościoła jako struktury hierarchicznej, to budzi podziw ta właśnie intuicja akcentująca kapłaństwo witalne, otwarte na potrzeby bliźnich.
W takim Kościele, żywym ciele, jest Głowa – Jezus Chrystus, który kieruje wszystkim w sposób mądry, jest Serce, czyli Nieskończona Miłość. Całe życie wypływa z serca, zatem
– dodaje Matka – konieczne jest jak najwięcej miłości w Kościele! To spostrzeżenie na pierwszy rzut oka wydawać się może zwyczajne i banalne, dotyka jednak fundamentalnego aspektu Kościoła, uwidacznia wewnętrzne, ożywiające dążenie, bez którego nie ma wspólnotowości i bez którego nie można pełnić właściwego zadania. To coś więcej niż zwykłe spostrzeżenie! Jest to intuicja naświetlająca całą rzeczywistość Kościoła, zwraca uwagę na bezsens jakiegokolwiek działania nie wypływającego z miłości, która jedynie nadaje sens wszystkiemu! Beze Mnie nic nie możecie uczynić (J 15,5) wzięte są w aspekcie przemijającym, gdzie Boski Mistrz daje siebie jako moc zapewniającą owocność – poprzez Ducha Świętego. Matka Ludwika Małgorzata nie mogła wówczas wiedzieć, że jej Wielka Rodaczka, św. Teresa od Dzieciątka Jezus, myślała podobnie i swoją myśl przedstawiła w sugestywnej Autobiografii. Tak faktycznie pisała, a jej myśl obiegła cały świat, pobudzając wiele serc do umiłowania Boga:
Miłość dała mi klucz do mojego powołania. Zrozumiałam, że jeśli Kościół jest ciałem złożonym z wielu członków, to również musi posiadać najgodniejszy i najbardziej potrzebny organ: zrozumiałam, że Kościół posiada serce, które płonie miłością.
Zrozumiałam, że tylko miłość aktywizuje członki Kościoła i gdyby zabrakło tej miłości, zamknęłoby głoszenie Ewangelii, męczennicy wzbranialiby się poświęcać swoją krew… Zrozumiałam, że miłość ogarnia wszystkie powołania, zrozumiałam, że miłość jest wszystkim, obejmuje wszystkie czasy i wszystkie miejsca, jednym słowem – miłość jest wieczna. Wówczas w przypływie szalonej radości zawołałam: „Jezu, moja Miłości, nareszcie zrozumiałam moje powołanie – moim powołaniem jest miłość!” (Autobiograficzny manuskrypt B).
Całe życie wypływa z serca – pisze M. Ludwika Małgorzata w przytoczonym cytacie i dodaje: Kapłaństwo jest jak krew dająca życie ciału: życie winno nieustannie kierować się ku sercu, to znaczy ku Miłości Nieskończonej, aby móc je posiadać i obdzielać nim bez ograniczeń. Między Jezusem a kapłanem musi zachodzić ścisła więź! Jesteśmy tu w doskonałej harmonii z Ewangelią, gdzie – wg św. Jana – Jezus posługuje się słowem przyjaźń, które nie tylko wyraża Jego stosunek do Apostołów, ale zarazem ujawnia nowość kapłaństwa Nowego Przymierza opartego na głębokiej przyjaźni i wzajemnym oddaniu się!
Już was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni pan jego, ale nazwałem was przyjaciółmi, albowiem oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od Ojca mego (J 15, 15). Kapłaństwo, zdaniem M. Ludwiki Małgorzaty, opiera się na wzajemnej wymianie: Jezus przekazuje kapłanom tajemnice Boże i dzięki temu kapłan zbliża się przeobficie do Boga. Tylko w ten sposób staje się autentycznym reprezentantem Jezusa i skutecznie pełni Jego posłannictwo.
Matka Ludwika Małgorzata patrzy na Jezusa i nie tylko poprzez serce, również intelekt jest potrzebny do spotkania z Jezusem. Powiada bowiem, że kapłan winien nieustannie być zwrócony ku dowie, ku Jezusowi Chrystusowi, by następnie to nastawienie przekazywać wszystkim częściom data, którymi jest Kościół. Jeśli z racji akcentowania roli serca ktoś mógłby ją posądzić o sentymentalizm, to powinien zapoznać się z takimi wypowiedziami, jak przytoczona. Zrozumie wówczas, iż ten mocny impuls skierowania ku Jezusowi nie daje uprzywilejowanej pozycji sentymentowi, ale podkreśla potrzebę bliskości z Jezusem, by swojemu działaniu nadać jeszcze większą przenikliwość i wielkoduszność. Proponowany kontakt ogarnia całe życie kapłana, całą jego osobę, wszystkie jego uzdolnienia tak intelektualne, jak i wolitywne. Kapłan winien kierować się nie tylko sercem, ale również jasnym umysłem oceniać, co należy czynić, np. jakimi posłużyć się słowami, jakimi metodami, w jakim czasie, by jak najbardziej unaocznić odkupieńczą miłość Chrystusa objawiającą się w przedziwny sposób poprzez miłosierdzie.
Tylko ustawiczny kontakt z Głową i Sercem Kościoła ułatwi kapłanowi tę niezbędną przemianę, tak iżby nie on działał, ale Chrystus w nim. W gruncie rzeczy to samo mówi Sobór, pozwalając sądzić, iż doktryna M. Ludwiki Małgorzaty wcale nie jest przestarzała: Jeśli prawdą jest, że Bóg może realizować swoje dzieło zbawienia również poprzez niegodne sługi – to niemniej – na ogół woli okazywać swoją wielkość poprzez tych, którzy są bardziej podatni na impulsy i pokierowanie Ducha Świętego, którzy mogą powiedzieć za Apostołem Pawłem „Teraz zaś już nie ja- żyję, lecz żyje we mnie Chrystus” (Ca 2, 20) (Presbyterorum Ordinis, 12).
Matka Ludwika Małgorzata pragnie, aby wszyscy kapłani osiągnęli taki właśnie stopień zjednoczenia z Chrystusem.
Don Sandro Bonetti
Minusio (Szwajcaria)
(Artykuł pochodzi ze strony instytutmisjonarek.pl)